Shirley - Visions of Reality (filmstill), Gustav Deutsch, 2013
Is de film beter dan het schilderij?
Nee, zeker niet. De schilderijen van Hopper blijven onovertroffen. De regisseur van
"Shirley - Visions of Reality" heeft een ronduit saaie film afgeleverd. Het uitgangspunt is zeker niet slecht: 13 schilderijen van Hopper tot leven wekken. Daarbij is vooral veel energie gestoken in de visuele reconstructie van de scenes. Het verhaal kan er mee door: Shirley is een overtuigde toneelactrice maar krijgt te maken met een professionele en dientengevolge ook relationele crisis. Alleen wordt dit verhaal verteld door middel van interne monologen, er wordt niet gepraat in de film. Groter probleem is dat er nauwelijks bewogen wordt. Erg verwonderlijk is dat niet want de decors lieten per scene slechts één camerastandpunt toe: dat van het oorspronkelijk schilderij. Op
foto's van de set is te zien dat het decor uit losse elementen bestaat die slechts vanuit één bepaald oogpunt een geheel vormen. Gevolg daarvan is dat de acteurs gevangen zitten in het decor, wie niet goed oplet wandelt zo buiten beeld. De regisseur had beter de afgebeelde ruimtes in hun geheel nagebouwd, inclusief hoeken en kanten die op het schilderij niet te zien zijn. Dat had een beweeglijker cameravoering toegelaten en een meer dynamische film opgeleverd. Oké, het statisch karakter past wel bij het idee van het gereconstrueerde schilderij en bij het contemplatief karakter van de scenes. Maar in praktijk blijkt het gewoon niet te werken. Misschien duurt de film ook gewoon te lang: 90 minuten wat neerkomt op ongeveer 7 minuten per "schilderij" (eigenlijk minder, want er zijn intermissies met tekst - een datum - en geluid - een stem die de nieuwsitems van de dag voorleest). Zelfs een liefhebber als ik kijkt niet zo lang onafgebroken naar één schilderij. De visuele reconstructie is op zich wel geslaagd, met als pervers effect dat de film misschien niet goed is, maar de filmstills wel. De kleuren zijn erg mooi evenals de gladde vormen van het meubilair. Grappig is dat de landschappen die in de film voorkomen (vooral zichten door het raam) uit het oorspronkelijk schilderij komen. Een praktisch probleem wellicht, een interieur kan je nabouwen, een landschap niet. Waarschijnlijk ontbreekt ook daarom
"Nighthawks", Hopper's beroemdste werk: behalve dat het een afwijkend formaat heeft staat er gewoon teveel (stads)landschap op. En zo komen we dus toch weer bij de schilderijen terecht. De charme van een schilderij blijft het feit dat je kan zien hoe het uit louter materie gemaakt is (door verf met een borstel op doek te smeren: dat klint banaal, maar is het niet). Dat zie je door het fotografisch karakter van een film dus niet, hoewel ook daar met hout en verf en licht is gewerkt. Misschien is dit wel het ware verhaal van deze film: het verhaal van het meticuleus nabouwen van de scenes, waarbij de film slechts een "aftertought" is. Tot slot nog even de vraag uit het begin van dit artikel: is de film beter dan het schilderij? In
een voorgaand bericht antwoordde ik daarop dat je appelen niet met peren mag vergelijken. Een film is geen schilderij en omgekeerd, je mag verschillende media niet tegen elkaar uitspelen (immers: "the medium is the message"). In dit geval echter kan je echter moeilijk naar de film kijken zonder aan Hopper's oorspronkelijke schilderijen te denken. En dus blijf ik genadeloos bij mijn eerste mening: het schilderij is wel degelijk beter dan de film.
