KunstThijs: Painting After Postmodernism in Brussel

MRCS740 locus of control, Mil Ceulemans, 2014-15, mixed media on canvas, 230x190cm

Heeft het Zombie Formalisme België bereikt?

De term Zombie Formalisme werd bedacht door Jerry Saltz. Deze Amerikaanse kunstcriticus had plots genoeg van de nieuwe abstracte kunst die momenteel de kunstmarkt overspoelt. Vooral ook omdat hij de speculatiepraktijken hekelt die ermee gepaard gaan: werk van jonge abstracte kunstenaars wordt goedkoop ingekocht, gehyped door invloedrijke galeristen en daarna voor een veelvoud van de prijs verkocht en doorverkocht (het zgn Art Flipping). Rijken houden van geld en dus van speculatie en waarom zou je dat leuke spel niet spelen als het ook nog mooi staat in je interieur. Abstracte kunst is welwillende kunst: enkel formele aspecten zoals kleur, lijn, vorm, textuur zijn van tel. Geen figuratie betekent ook geen getob over iconografische elementen (waar gaat dit werk toch over?) of verwijzingen naar oncomfortabele sociale of historische kwesties. Gewoon ongegeneerd mooie prentjes. Zombie daaraan is dat de tijd van de abstracte kunst uiteraard al ver achter ons ligt. Van Picasso over Mondriaan tot Pollock: we hebben het allemaal al lang gehad. Abstracte kunst was eerst nog modern, maar minimalisme bleek uiteindelijk moderner. En na het modernisme kwam het post-modernisme met conceptuele kunst en met neo-expressionisten als Baselitz, Kiefer etc. Maar blijkbaar is het modernisme terug: re-modernisme is de nieuwe trend. En Zombie Formalisme past daar perfect in. Alleen wisten we in België nog niet dat het bestond. Of we hadden er nog geen naam opgeplakt. Want de kunst was er wel al: Virginie Bailly, Mil Ceulemans, het recente werk van Joris Ghekiere. En dan verschijnt Roberto Polo op het toneel. Nadat hij in de jaren 80 in New York eerst Citibank toont hoe je in kunst moet investeren, wordt hij daarna de personal artshopper van niet zomaar rijke maar walgelijk rijke klanten. Hij wordt er zelf rijk mee wat leidt tot valse beschuldigingen van afgunstige concurrenten die hem jarenlang in de gevangenis doen belanden. Maar hij herrijst als een fenix uit zijn as in Parijs, waar hij opnieuw verder gaat met gepersonaliseerd kunstadvies. Waarna hij in 2007 doodleuk naar Brussel verhuist. Als reden geeft hij zelf: Belgians are generally well-mannered, hospitable, straightforward, open-minded and creative. Dat lijkt mij goed genoeg als rechtvaardiging, het levert in 2012 in elk geval een nieuwe galerij op in de Belgische hoofdstad. En nu dus ook de groots opgezette expo Painting after Postmodernism (kortweg PAP). Er wordt een gekende curator bijgehaald: Barbara Rose. Zij bevestigt dat Painting after Postmodernism vooral van toepassing is op de kunstenaars in de stal van Polo's galerij en hop: het Zombie Formalisme is ook in België gelanceerd. Alsof de schilderkunst na het postmodernisme enkel abstracte schilderkunst omvat en dan nog alleen abstracte schilderkunst van schilders gepromoot door Roberto Polo Gallery. Produceren schilders als Tuymans, Heck, Borremans, Van de Velde, Van den Broek, Ronsse (om enkel een paar Belgen te noemen) dan geen post-postmodern werk? Een beetje kort door de bocht allemaal. Toch lustte ik er wel PAP van. Naast 8 Belgische mochten ook 8 Amerikaanse schilders aantreden, maar vooral de Belgen maakten indruk op mij. Naast min of meer voor de hand liggende namen als Ceulemans en Ghekiere en Vanriet en Mannaers ontdekte ik Bernard Gilbert (typisch dat ik een Waalse kunstenaar weeral niet ken) en Bart Vandevijvere. De Amerikanen vond ik minder goed: Karen Gundersen is mooi en ook sommige werken van Ed Moses maar de rest kon mij helaas maar matig boeien. Als ik daarnet zei dat de expo groots opgezet is dan bedoel ik werkelijk groots opgezet. Niet één maar twee locaties, niet zomaar een gebouw maar het Vanderborght-gebouw (dat in de nabije toekomst, hoewel tijdelijk, het Museum van Moderne Kunst gaat herhuisvesten), geen twee schilderijen per artiest maar minstens een stuk of 20. Bedoeling is dat je "sensationeel" zegt als je buitenkomt, zoals Amerikanen dat in al hun gulheid altijd doen maar dat Belgen hoe well-mannered, hospitable, straightforward, open-minded and creative ze ook zijn maar moeilijk over hun lippen krijgen. Zelf zou ik eerder zeggen "commercieel" in plaats van "sensationeel".

Werk van Bernard Gilbert

Number 238, Bernard Gilbert, 2016, 180x170cm, oil and acryl on wood

Number 113, Bernard Gilbert, 2010, 180x150cm, acrylic on polyester canvas

Moonlite Sea, Karen Gunderson, 2004, 152.4x204.5cm, oil on linen

Werk van Xavier Noiret-Thomé

The Return of the Landscape/Modernist Episode, Xavier Noiret-Thomé, 2015, 170x140cm,

mixed media and collage on canvas

Werk van Mil Ceulemans

MRCS853 the new normal (kali yuga), Mil Ceulemans, 2016, 265x205cm, mixed media on canvas

MRCS853 the new normal (kali yuga), Mil Ceulemans, 2016, 265x205cm, mixed media on canvas (detail)

Werk van Mil Ceulemans

Ranken no1, Ed Moses, 1992, 190.5x152.4cm, oil and acrylic and shellac on canvas

Werk van Ed Moses

Orange Apr, Ed Moses, 2011, 259.1x193cm, mixed media on canvas

Orange Apr, Ed Moses, 2011, 259.1x193cm, mixed media on canvas (detail)

White over Black, Black over white (diptych), Ed Moses, 2013, 243.8x381cm (left fragment), 243.8x198.1cm (right fragment), mixed media on canvas

White over Black, Black over white (diptych), Ed Moses, 2013, 243.8x381cm (left fragment), 243.8x198.1cm (right fragment), mixed media on canvas (detail)