Turkish Slave Girl, Parmigianino, 1532
Maniërisme in een garage?
Het gebouw waar deze expo over de maniëristen Correggio en Parmigianino doorging (genaamd
Scuderie del Quirinale) was inderdaad vroeger een garage. Meer bepaald de garage van de daarnaast gelegen ambtswoning van de Italiaanse president. En daarvoor stalde de Paus er zijn paarden en koetsen, vandaar Scuderie in de naam van het gebouw (wat stal betekent). En Quirinale is de naam van één van de zeven heuvels van Rome. In 1997 transformeerde men het gebouw tot tentoonstellingsruimte en zo kwam ik voor de verandering eens niet in een museum terecht. Een expo over Correggio en Parmigianino. De enige maniërist die ik goed ken is de onovertroffen
El Greco. Ik zeg het maar al op voorhand: daar kunnen deze twee kladschilders niet tegenop. Dat klinkt oneerbiedig, maar als El Greco 25 op 20 waard is krijgen deze artiesten van mij toch nog een 16 op 20. El Greco was eerder toevallig een maniërist, zijn stijl voelt helemaal niet gekunsteld aan. Dat is wel anders bij deze schilders. We zijn in de tijd van de hoogrenaissance. De renaissance wou realisme introduceren in de kunst, echter niet zonder de realiteit te begrijpen. Het menselijk lichaam werd niet weergegeven zonder een grondige kennis van de anatomie. Een stedelijk landschap maken zonder een gedegen kennis van het perspectief was absoluut "not done". Hoewel het resultaat vele malen realistischer aanvoelde dan wat tot dan toe gekend was (denk middeleeuwen), het bleef een gefabriceerde werkelijkheid. Waar die nog fris en fruitig overkomt in de vroegrenaissance (bijvoorbeeld Botticelli), gaat die er al snel afgelikt (Leonardo Da Vinci) of overdreven (Michelangelo) uitzien. En de maniëristen van de de hoogrenaissance deden er nog een schep bovenop: gespierde torso's alleen waren niet genoeg, door ze in een gedraaide houding weer te geven (
figura serpentina) zagen ze er nog gespierder uit. Dat niemand zo'n houding langer dan twee seconden volhoudt werd effe genegeerd. Daar sta je dan met realisme als belangrijk basisprincipe van de renaissance. De expo concentreert zich op twee figuren uit die tijd die toch nog mooi werk wisten te produceren. Dat ze beiden van Parma kwamen (Parmigianino betekent "de kleine van Parma") is misschien eerder toeval in een tijd dat vooral Rome, Firenze en Venetië topschilders leverden.
Saint Catherine (reading), Correggio, 1530
The School Of Love, Corregio, 1525
Antea, Parmigianino, 1527
Pallas Athena, Parmigianino, 1539
The Flight From Egypt, Correggio, 1520
